اخذ جنس دیگر مکان جنساخذ جنس دیگر مکان جنس یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و یکی از موارد خطای در تعریف از لحاظ خطا در ناحیه جنس است. ۱ - توضیح اصطلاحاخذ جنس دیگر، مکان جنس از اقسام خطای در تعریف است. معنای آن این است که در مقام تعریف به جای جنس مورد نظر، جنس دیگری که مطلوب نیست ذکر شود، و آن دو قسم است: ۲ - قسم اولوضع قوه، مکان ملکه؛ این قسم، عبارت است از: قرار دادن قوه چیزی با عنوان جنس به جای ملکه؛ مانند اینکه در تعریف عفیف بگوییم: کسی است که قدرت پرهیز از لذات شهوانی را دارد. این‌گونه تعریف، خطاست، زیرا فاجر نیز توان دوری از لذات شهوانی را دارد، ولی اجتناب نمی‌کند. تعریف درست، این است که بگوییم: عفیف کسی است که ملکه اجتناب لذات شهوانی را دارد. ۳ - قسم دوموضع ملکه، مکان قوه؛ این قسم، عبارت است از: قرار دادن ملکه چیزی با عنوان جنس به جای قوه؛ مانند اینکه در تعریف قادر به ظلم بگوییم: کسی که تجاوز به حقوق دیگران در طبیعت اوست این تعریف، خطاست، چون ممکن است طبیعتِ فردِ قادر به ظلم، چنین نباشد، بلکه عادل نیز باشد، چرا که عادل نیز توان ظلم‌کردن را دارد و در عین حال به حقوق دیگران تجاوز نمی‌کند. [۱]
ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل، ص۲۶۰.
[۳]
شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق)، ص۴۸.
[۴]
شهاب‌الدین سهروردی، یحیی بن حبش، منطق التلویحات، ص۱۵.
۴ - پانویس
۵ - منبعپایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «اخذ جنس دیگر مکان جنس»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۱۰/۲۷. رده‌های این صفحه : اصطلاحات منطقی
|